Trong cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) về vấn đề dân chủ, Đảng ta khẳng định “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước”. Trên quan điểm đó việc xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm dân chủ được thực hiện ở mỗi cấp, mỗi ngành, trên tất cả các lĩnh vực. Dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương đã được thể chế hóa bằng pháp luật, được pháp luật đảm bảo. Quyền, nghĩa vụ công dân do Hiến pháp và pháp luật quy định; Quyền của công dân không tách rời nghĩa vụ công dân. Nhân dân thực hiện quyền làm chủ thông qua hoạt động của chính quyền, của cả hệ thống chính trị và các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện.

Những năm qua, Đảng bộ huyện Điện Biên đã tập trung lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương, phát huy vai trò của nhân dân, tôn trọng và bảo đảm các quyền con người, quyền công dân; chăm lo hạnh phúc, sự phát triển tự do của mọi người.

Cấp ủy đảng, chính quyền huyện Điện Biên đã không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai nhiều chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước để phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo xây dựng, chỉnh đốn Đảng; thực hiện nghiêm túc các công việc trên tinh thần công khai, dân chủ và minh bạch với phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, lấy dân chủ là "điểm tựa” để phát triển kinh tế - xã hội,tăng cường sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, gắn bó với nhân dân, nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức đảng. Chú trọng lãnh đạo xây dựng chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân, xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch vững mạnh. Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo được thực hiện đúng theo các nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách đi đôi với đề cao vai trò cá nhân, nhất là người đứng đầu cơ quan.

HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể các cấp trong huyện đã phát huy mở rộng dân chủ bằng việc công khai hoá những vấn đề có liên quan đến đời sống của nhân dân như: các chủ trương, chính sách, thủ tục hành chính, quy hoạch đất đai, đấu giá quyền sử dụng đất, tuyển dụng công chức, viên chức, các dự án đầu tư về giao thông nông thôn, kiên cố hoá kênh mương, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vũng, xây dựng nông thôn mới, các cuộc vận động, phong trào thi đua...... Qua đó, đã tạo nên sự đồng thuận cũng như huy động được các nguồn lực từ nhân dân để phát triển kinh tế - xã hội, làm thay đổi diện mạo nông thôn, cải thiện đáng kể đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Công tác tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo trong những năm qua đã thực sự đi vào nề nếp và mang lại hiệu quả tốt. UBND huyện thực hiện nghiêm túc Quyết định số 14/2007/QĐ-UBND ngày 21/8/2007 của UBND tỉnh về quy chế tiếp công dân, duy trì tốt chế độ tiếp dân theo định kỳ và thường xuyên. Giao nhiệm vụ cụ thể cho chính quyền các cấp, các ngành chức năng giải quyết theo thẩm quyền. Công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo đảm bảo đúng trình tự, đúng luật. Từ 2010-2018, Tiếp công dân cấp huyện 75 lượt, 96 người; tiếp nhận và giải quyết 419 đơn khiếu nại, tố cáo, đề nghị, phản ánh.

Các cấp ủy đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã đổi mới phong cách làm việc theo hướng gần dân, sát dân hơn; tôn trọng, lắng nghe và nghiêm túc tiếp thu ý kiến, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, chăm lo đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân; giải quyết kịp thời những vướng mắc của nhân dân; đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện và 25 xã thuộc huyện. Mối quan hệ giữa chính quyền với MTTQ và các đoàn thể được tăng cường; quyền và nghĩa vụ của công dân được thực hiện tốt hơn; vai trò tự quản của cộng đồng dân cư ngày càng phát huy hiệu quả và được khẳng định. Các tầng lớp nhân dân đã phát huy dân chủ, đồng thuận, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, ý thức trách nhiệm công dân được nâng cao. Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH 11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn.

MTTQ và các đoàn thể đã đổi mới nội dung và phương pháp hoạt động nên đã động viên được đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước ở cơ sở: Phong trào xây dựng nông thôn mới, . Tổ chức tham gia giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, hoạt động của chính quyền cơ sở theo Quyết định số 217/QĐ/TW, Quyết định số 218/QĐ/TW ngày 12-12-2013 của Trung ương. Từ năm 2012 đến nay, MTTQ huyện thành lập 03 đoàn giám sát tại 12 đơn vị; MTTQ xã thành lập 24 đoàn giám sát tại 24 đơn vị. UBMTTQ huyện phối hợp với UBND huyện tổ chức 06 cuộc đối thoại trực tiếp với nhân dân, tham gia ý kiến trực tiếp vào 24 dự án Luật, 38 văn bản dự thảo của huyện. MTTQ huyện phối hợp với  các tổ chức thành viên tổ chức tuyên truyền và lấy ý kiến của nhân dân tham gia vào các dự thảo văn bản pháp luật, đặc biệt là dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. UBMTTQ huyện đã ký chương trình phối hợp với HĐND, UBND huyện (nhiệm kỳ 2016-2021); phối hợp với Thường trực HĐND huyện tổ chức 855 hội nghị tiếp xúc cử tri với trên 52.000 cử tri tham dự, đóng góp 5.725 ý kiến, kiến nghị. Các ý kiến, kiến nghị tập trung vào vấn đề như: Đầu tư phát triển giao thông, công trình thủy lợi, nước sinh hoạt, quản lý đất đai, chế độ chính sách, hỗ trợ về sản xuất…

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp thực hiện tốt việc lấy phiếu tín nhiệm các chức danh chủ chốt do HĐND xã bầu và trưởng thôn, bản; chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động và kiện toàn các Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng. Đến nay, 25/25 xã có ban Thanh tra nhân dân với 200 thành viên, 25/25 xã có Ban giám sát đầu tư công cộng với 180 thành viên; phối hợp thực hiện Chỉ thị 26-CT/CP của Chính phủ về tham gia giải quyết khiếu nại trong nông thôn. Làm tốt công tác hiệp thương, giới thiệu ứng cử viên; tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân phát huy quyền và nghĩa vụ công dân, trong các đợt bầu cử trưởng thôn, HĐND các cấp, Quốc hội, với số lượng cử tri đi bầu đạt tỉ lệ cao; tăng cường công tác tuyên truyền, mở rộng phát huy dân chủ, tổ chức cho cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, người lao động và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia góp ý xây dựng văn kiện đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2010-2015, 2015-2020; vận động nhân dân thực hiện nhiều phong trào thi đua, các cuộc vận động lớn như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”; “Ngày vì người nghèo”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”,“Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”…

Công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng được triển khai nghiêm túc, sâu rộng đến cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan, đơn vị về những quy định về việc thực hiện QCDC. Huyện đã thành lập được Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC ở cơ sở tại huyện và các xã (Quyêt định số 218-QĐ/HU, ngày 26/5/2016 của Huyện ủy Điện Biên)  Ban Chỉ đạo huyện thường xuyên phối hợp với HĐND huyện và các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát ở cơ sở, tập trung vào những chương trình, dự án có liên quan đến quyền, lợi ích, nghĩa vụ của nhân dân những vấn đề bức xúc ở địa bàn cơ sở; chỉ đạo các xã, hướng dẫn các bản xây dựng, sửa đổi, bổ sung quy ước ở thôn, bản. Hiện nay, 100% các xã trên địa bàn huyện đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở; Ban chỉ đạo cấp xã cơ bản thực hiện đảm bảo việc triển khai thực hiện xây dựng quy chế, quy định nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Các cơ quan hành chính sự nghiệp đã ban hành và thường xuyên rà soát, bổ sung, sửa đổi các quy chế, quy định về hoạt động của đơn vị nhằm bảo đảm dân chủ trong nội bộ, năng lực hoạt động thực tiễn và ý thức trách nhiệm đối với công việc được phân công của cán bộ, công chức từng bước được nâng cao.

Việc thực hành dân chủ đã và đang tạo động lực thúc đẩy, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thu hút nhân dân tham gia quản lý nhà nước, kiểm tra, giám sát các hoạt động của chính quyền từ huyện đến cơ sở; khắc phục tình trạng quan liêu, tham nhũng, mất dân chủ, xa rời quần chúng nhân dân của một bộ phận cán bộ, công chức; đóng góp tích cực vào việc cải cách hành chính; góp phần xây dựng bộ máy chính quyền từ huyện đến cơ sở trong sạch, vững mạnh; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; đóng góp tích cực vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội chung của toàn huyện./.